غیرت چیست؟

با سلام و احترام: پرسشگر گرامی: علمای اخلاق اسلامی در تعریف غیرتی که مورد تأیید آنهاست، آورده اند: غیرت و حمیّت؛ یعنی تلاش در نگهداری آنچه حفظش ضروری است. این صفت در قالب مطلوبش، از شجاعت، بزرگ منشی و قوت نفس انسان سرچشمه می ‏گیرد و یکی از «ملکه»های شریفه نفسانی ‏است اصل غیرت به دور از افراط و تفریط ها و کجروی ها، از جمله صفاتی است که موجب مباهات بوده و در احادیث، از خداوند نیز به عنوان غیرتمند یاد شده است.[کافی ج 5، ص 535] اصطلاح غیرت، معنای عامی است که در مصادیق مختلف از جمله غیرت دینی و غیرت ناموسی نمود پیدا می کند. غیرت دینی: به این معناست که انسان مسلمان اهمیت خاصی نسبت به کیان اسلام و آنچه بدان مربوط می شود داشته باشد، با تمام توان در اثبات و اجرای آن بکوشد و از کوچک ترین خدشه و تعرّضی نسبت به آن جلوگیری کند. بر این اساس، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، سفارش به حق‌ و صبر، تعلیم و تعلّم و... می تواند در راستای غیرت دینی قرار گیرد، چرا که هر یک از موارد یاد شده از یک سو، در تحکیم احکام اسلام مؤثر است و از سوی دیگر، با ضدّ احکام اسلامی سرستیز دارد. نماد و اسوه این غیرت، پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) هستند که تمام دغدغه شان برپائی دین الهی بوده است. این غیرت در تمام ادیان آسمانی یافت می شود که متاسفانه در مقام عمل، با افراط و تفریط های گسترده ای همراه بوده است. مسلمانان نیز از این قاعده مستثنا نیستند و در همان سال های نخستین تا به امروز، این افراط و تفریط ها، موجب تنش ها و صدمه های بسیاری شده است. غیرت ناموسی؛ از زمان های قدیم وجود داشته است. در تمدّن های باستان، غیرت در خانواده های متموّل و قدرتمند بروز بیشتری داشت و کسی را یارای دست اندازی به ناموس بزرگان نبود و به همین جهت حجابی نیز برای آنها وجود داشت؛ از این باب در سنگ تراشه هایی که از آن دوران باقی مانده، تصویر زنان به صورت با حجاب نیز آمده است.[الطفوف، ص 165] در بعضی جوامع، بعد از مرگ شوهر زنانشان را نیز با آنها دفن می کردند تا بعد از مرگ شوهر، کسی را یارای دست درازی به زن نباشد و... . حتی امروزه نیز هر چند محدود، اما مشاهده می شود که با مرگ شوهر، همسر او را به عقد برادر شوهر در می آورند تا دختر با خانواده دیگر ازدواج نکند، حال چه این دو یکدیگر را بخواهند و به هم بخورند یا خیر و بد اینکه این را نشان غیرتمندی خود نیز می دانند. در مقابل اینان، بی غیرتی و بی عفتی در جوامع و خانواده هایی که خود را متمدن نیز می دانند به اوج رسیده و از غیرت گاه تنها نامی بر جا مانده و حتی گاهی شعار بی غیرتی را سر می دهند. خانواده به عنوان یک مفهوم مقدس، برای بسیاری بی ارزش شده و خوی حیوانی، غلبه چشمگیری بر خوی انسانی گرفته و با نام آزادی انسان، هرزگی را رواج و نابودی انسانیت را سبب می شوند. البته در محیط های مذهبی نیز گاه این بی غیرتی ها، سر درآورده و خودنمایی می کند و بد اینکه بر این بی غیرتی، نماد دین می زنند و آن را مطابق دین می دانند و خواسته های دین را براساس خواسته های نفسانی، تفسیر و تحلیل می کنند. اما آنچه دین از ما خواسته رهایی از افراط و تفریط ها است. از یک جهت نباید بی حجابی و بی غیرتی را رواج داد که این موجب بی حیایی و نابودی غیرت انسانی و دینی است. علاوه بر اینها، گفتارها و کردارهای دیگری نیز هست که اشاره دارد پیامبر و ائمه راه افراط و تفریط در ناموس پرستی را رها کرده و تلاش کرده اند اعتدال را در مورد ناموس خود حفظ کنند و ما نیز با دانستن اصولی که در اسلام مسلّم فرض شده اند و با رهایی از خرافات و امیال نفسانی می توانیم به راه اعتدال برسیم. اسلام در راستای همین غیرت ناموسی، حجاب را به عنوان یک اصل از مسلمانان خواسته و رعایت آن را الزامی می داند. البته درموقعیت ها و فرهنگ های مختلف، حجاب معانی متفاوتی را به خود می گیرد. گاه این حجاب به صورت چادر نمایان می شود و گاه در بعضی محیط ها مانند کشورهای غیر اسلامی، محیط های غیر مذهبی، مصداق دیگری می گیرد و حتی رعایت حجاب با غیر چادر در آن موقعیت ها، بهتر است؛ زیرا هم می توان واجب اسلامی را رعایت کرد و هم از تک نما شدن پرهیز کرد. برای مطالعه بیشتر می توانید کتاب غیرت تالیف سید طه هشترودی را مطالعه فرمائید. با امید موفقیت و سربلندی حضرت عالی